Κατηγορίες
Παρουσίαση Βιβλίων τι παίχτηκε...

Μούσα Πολύτροπος

Μούσα ΠολύτροποςΜελωδική και κοινωνική διαδρομή από το δημοτικό στο “ρεμπέτικο”
Παρουσίαση του βιβλίου του Ηλία Βολιότη – Καπετανάκη

Θα μιλήσει ο διδάκτωρ Νεοελληνικής Φιλολογίας του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Λέων Ναρ και ο συγγραφέας του βιβλίου. Στο καλλιτεχνικό πρόγραμμα ο Θωμάς Κοροβίνης σε χαρακτηριστικά άσματα του πολυεθνικού λαϊκού πολιτισμού της Θεσσαλονίκης, σε τρεις γλώσσες (ελληνικά, σεφαραδίτικα, τούρκικα).

Οι εκδόσεις “Μετρονόμος” παρουσιάζουν το νέο βιβλίο του δημοσιογράφου και συγγραφέα Ηλία Βολιότη – Καπετανάκη «ΜΟΥΣΑ ΠΟΛΥΤΡΟΠΟΣ. Μελωδική και κοινωνική διαδρομή από το δημοτικό στο ρεμπέτικο», πιστεύοντας ότι πρόκειται για την πληρέστερη και γλαφυρότερη, τα τελευταία χρόνια, ιστορική έρευνα για την ελληνική λαϊκή μουσική μέχρι το 1955.

Το εξώφυλλο και το οπισθόφυλλο φιλοτέχνησε ο ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΤΑΘΟΠΟΥΛΟΣ. Ο ΣΩΤΟΣ ΑΛΕΞΙΟΥ φιλοτέχνησε σχέδια χαρακτηριστικά της ατμόσφαιρας της εποχής και ο ΝΙΚΟΣ ΜΠΛΑΖΑΚΗΣ φιγούρες Καραγκιόζη.

Από τους ομηρικούς ραψωδούς, Μούσα Πολύτροπος ψυχαγωγεί, διασκεδάζει τους καημούς μας γεννώντας πρωτότυπο και πολυδιάστατο διαχρονικό έργο με το ταλέντο αμέτρητων ανώνυμων ή επώνυμων δημιουργών και εκτελεστών. Την μακρόχρονη αυτή πορεία παρακολουθεί ο συγγραφέας, από τις απώτατες πηγές του τραγουδιού, τους προπάτορες των δημοτικών ασμάτων, όπως διασώζονται αυτά στις πηγές και φθάνουν έως τις μέρες μας, μέχρι την ολοκλήρωση του παραγωγικού κύκλου του «ρεμπέτικου» τραγουδιού, ενός από τα μοναδικά στον κόσμο δημιουργήματα λαϊκού πολιτισμού κατά τον προηγούμενο αιώνα.

ΜΟΥΣΑ ΠΟΛΥΤΡΟΠΟΣ κι αενάως ρεμβομένη, γιατί το λαϊκό αστικό τραγούδι, το λεγόμενο «ρεμπέτικο», είναι -όπως σημειώνει ο συγγραφέας – η εναργέστερη φωτoγραφία της ελληνικής κoινωνίας, που καρκινοβατεί στην μηδέπoτε oρθoλoγιστικά, ανάλoγα με τις δυνατότητες και τις ανάγκες, επιτευχθείσα αστική συγκρότηση. Ο αδιάρρηκτoς ενoπoιητικός ιστός των ανθρώπων του λαoύ, όταν ξενόδουλες εξoυσίες σπέρνoυν αβυσσαλέoυς διχασμoύς, για να τoυς μεταβάλoυν σε αδυσώπητoυς εχθρoύς και να τoυς ρημάζoυν ευκoλότερα. Το ακριβέστερο πoλιτιστικό βαρόμετρo της μνημειώδoυς ανωριμότητας των εταίρων της εγχώριας ταξικής βεντέτας:

Η άρχoυσα τάξη πετά στα σκoυπίδια την λαμπρή πρoίκα των αιώνων, περιφερόμενη ανέμελα στα ξένα σαλόνια και επαιτώντας φανταχτερά ράκη. Η Αριστερά φυλακίζει σε ανήλιαγα υπόγεια τις oμoρφότερες και λεπτότερες απoχρώσεις της λαϊκής ψυχής. Κι από κάτω «σιάχνoυν» τραγoύδια. Συνθέτoυν ένα από τα ύστατα, εκπληκτικότερα σε παγκόσμιo επίπεδo, ψηφιδωτά λαϊκής κoυλτoύρας, φιλτράρoντας στo απαράμιλλo ταλέντo τους καημoύς και βάσανα, πoυ φoρτώνει η ανάπηρη κoινωνική εξέλιξη. Να η μαγεία, η αυθεντικότητα, η διαχρoνικότητα αλλά και η βασική αιτία της πoλεμικής και των ακαδημαϊκών παρερμηνειών, πoυ υφίσταται τo λαϊκό αστικό τραγoύδι!

Κλείνοντας φέτος 25 χρόνια έρευνας στο συγκεκριμένο αντικείμενο ο Ηλίας Βολιότης – Καπετανάκης μας καλεί σε ένα άκρως ενδιαφέρον μελωδικό ταξίδι με πρωτοδημοσίευτες αποκαλύψεις ανατρέποντας τις μέχρι τώρα ανιστόρητες θέσεις ερευνητών και ποικίλων «ρεμπετολόγων» που μεταφέρουν μηχανιστικά γαλλικά ή άλλα ευρωπαϊκά μελετητικά μοντέλα και μέσα σε αυτά θέλουν να πνίξουν τα μελωδικά καλούδια των ελληνικών πληθυσμών, οι οποίοι συρρέουν στα εγχώρια ανάπηρα αστικά κέντρα και στα ξένα σκλαβοπάζαρα. Ωστόσο το πιο σημαντικό είναι ότι ο συγγραφέας δεν περιορίζεται στην με επιθετική γλώσσα διατύπωση προσωπικών απόψεων. Παραθέτει πληθώρα στοιχείων πάνω στια οποία αυτές εδράζονται. Ενδεικτική σταχυολόγηση εικόνων από την λαϊκή μουσική μας ιστορία:

Οι απαρχές του τραγουδιού από τους αρχαιοελληνικούς τρόπους στα αραβοπερσικά μακάμια, στους βυζαντινούς ήχους και στα μυστήρια «ρεμπέτικα» καραντουζένια. Οι μουσικές διεργασίες στην εκκλησιαστική και κοσμική μουσική του Βυζαντίου. Οι Ρωμιοί συνθέτες της Πόλης και οι ασίκηδες της Ανατολής.
Οι αναζητήσεις στο νεοσύστατο ελληνικό κρατίδιο. Οι πρώτες βεγγέρες. Κλέφτικα και άλλα δημοτικά άσματα εναντίον βαυαρικών εμβατηρίων. Τα πρώτα λαϊκά μουσικά αστικά πειράματα και η ανίατη ξενομανία της άρχουσας τάξης. Η μουσική στο Κωμειδύλλιο και στην Αθηναϊκή Επιθεώρηση. Οι έντιμες πλην ατελέσφορες προσπάθειες των συνθετών της Επτανησιακής και της Αθηναϊκής Καντάδας. Τα τραγούδια του Καραγκιόζη.
Η περιφρονημένη από την εξουσία δημοτική παράδοση που όσο την πολεμά η άρχουσα τάξη τόσο καρπίζει πρωτότυπο έργο και διαρκώς μετουσιώνεται στο λαϊκό τραγούδι των αστικών κέντρων. Για πρώτη φορά αναλύεται σε βάθος ο μηχανισμός μετάβασης από το δημοτικό στο «ρεμπέτικο» τραγούδι. Το δίστιχο, το ταξίμι και ο αμανές, δηλαδή ο διαρκής, πληθωρικός, ποικιλώνυμος και ποικιλότροπος στιχουργικός, οργανικός και φωνητικός αυτοσχεδιασμός, η μαμή της μουσικής σε ολόκληρη την μεσογειακή λεκάνη, «ξεγεννά» και το ελληνικό λαϊκό αστικό τραγούδι.
Οι φυλακές, ο στρατώνας, οι συντεχνίες και η συμβολή τους στην λαϊκή μούσα. Τι τραγουδάνε οι εκατοντάδες χιλιάδες Έλληνες μετανάστες, που παίρνουν το δρόμο για τα αμερικάνικα σκλαβοπάζαρα;
Ο «βραχνάς» της ανατολικής μουσικής στην Αθήνα με βάση τα θεάματα των εφημερίδων μετά το 1855 και οι επιμειξίες της με τα ελλαδίτικα την ίδια εποχή τραγούδια. Η ανάδυση του Πειραιά σαν το κέντρο της λαϊκής πολιτιστικής ζωής.
Σμύρνη-Κωνσταντινούπολη-Θεσσαλονίκη κοιτίδες προηγμένης αστικής και μουσικής ζωής. Εστουδιαντίνες, μισμαγιές, σεφαραδίτικα τραγούδια και άλλα πειράματα που συγκλίνουν μετά την Καταστροφή για την νέα μουσική επανάσταση.
«Σμυρναίικα» και «Πειραιώτικα» «ρεμπέτικα». Η «Τετράς η Ξακουστή, του Πειραιώς». Η λογοκρισία. Ο μύθος του χασικλίδικου ρεμπέτικου. Το κοσμικό …περιθώριο του λεγόμενου ελαφρού τραγουδιού.
Ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος και το τραγούδι. Το ολέθριο παραμύθι της «Τραγουδίστριας της Νίκης» και τα αληθινά τραγούδια με τα οποία πολεμά και αντιστέκεται ο λαός. Το «ρεμπέτικο» η μοναδική απαντοχή στο άθλιο μετεμφυλιακό κλίμα υπερβαίνει την φασιστική λογοκρισία.
Ο… διάλογος των προκατειλημμένων κωφών για το «ρεμπέτικο» από το 1947 μέχρι σήμερα.

Με δυο λόγια το βιβλίο «Μούσα Πολύτροπος» είναι μελωδικό και κοινωνικό σεργιάνι από την δημοτική μας παράδοση στο λαϊκό τραγούδι των αστικών κέντρων. «Κινηματογραφούμε» την γέννησή του στις συγκεκριμένες κάθε φορά συνθήκες, την ανάπτυξή του, καθώς αλέθoντας την κοινωνική τρoφή διαρκώς καρπoφoρεί όλο πιο πρωτότυπες πoικιλίες. Την ίδια στιγμή προβάλλουμε την εκάστοτε εικόνα της ελληνικής κοινωνίας μέσα από το τραγούδι, την πιο οξυδερκή, ευαίσθητη, ρεαλιστική κάμερα της εγχώριας λαϊκής ψυχοσύνθεσης.

ΜΟΥΣΑ ΠΟΛΥΤΡΟΠΟΣ,
μελωδική και κοινωνική διαδρομή από το δημοτικό στο «ρεμπέτικο».
ΙSBN: 978-9960-88528-1-5, Σελ.568, Τιμή: 33 ευρώ (με ΦΠΑ)

Δείτε ακόμη:

ΜΟΥΣΑ ΠΟΛΥΤΡΟΠΟΣ – συνέντευξη του Ηλία Βολιότη Καπετανάκη στον Ματθαίο Φραντζεσκάκη στην Χανιώτικη εφημερίδα Πυξίδα.
ΜΕΤΡΟΝΟΜΟΣ – περιοδικό και εκδόσεις

Αφήστε μια απάντηση